Στη διάρκεια της κρίσης, έχει ανακινηθεί από πολιτικά πρόσωπα και κόμματα η συζήτηση για το πραγματικό μέγεθος του δημόσιου τομέα, με αφορμή μια σειρά νομοθετημάτων – μνημονιακών προαπαιτουμένων, που προσπάθησαν να μειώσουν το μέγεθός του και να βελτιώσουν τη λειτουργικότητά του.
Θέλουμε ένα μικρό ή μεγάλο δημόσιο; Φαίνεται πως η πλειονότητα των Ελλήνων δεν θέλει να μειωθεί το μέγεθος του δημοσίου τομέα, αλλά να βελτιωθούν ποιοτικά οι παρεχόμενες υπηρεσίες του.
Σε διάφορα sites, panels και τηλεοπτικά παράθυρα, έχουν ακουστεί και γραφτεί πολλά: Ότι ο δημόσιος τομέας είναι μεγάλος και βραδυκίνητος, ενώ παράλληλα, υπάρχουν και οι απόψεις που λένε το ακριβώς αντίθετο: Πως η έκταση του δημόσιου τομέα δεν είναι τελικά μεγαλύτερη από αυτή των ευρωπαϊκών κρατών και πως οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι ακριβώς όσοι χρειαζόμαστε.
Το Παρατηρητήριο για την Κρίση του ΕΛΙΑΜΕΠ, έχει κάνει μία σχετική μελέτη, όπου έχει βγάλει το συμπέρασμα πως -σε επίπεδο δαπάνης, ως ποσοστό του ΑΕΠ- η Ελλάδα δεν ξοδεύει περισσότερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες για το δημόσιο της. Επίσης, από τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι πως παρά την κρίση, η Ελλάδα συνέχισε να έχει ολοένα και μεγαλύτερες δαπάνες για τον δημόσιο τομέα της, ενώ ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων φαίνεται να είναι στα ίδια επίπεδα με τους αντίστοιχους των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Με βάση αυτά τα νούμερα, θα μπορούσε να πει κάποιος πως ο ελληνικός δημόσιος τομέας είναι σε ένα καλό επίπεδο. Άλλωστε, στις προτάσεις πολιτικής της Μελέτης, προτείνεται η έμφαση όχι στην μείωση της έκτασης του δημόσιου τομέα, αλλά στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Ρώτησα έαν παλιό μου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον Χαράλαμπο Κουταλάκη, που ειδικεύεται στο ζήτημα της μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα και αυτό που απάντησε είναι πως, τελικά, δεν είναι απλά ζήτημα της συνολικής δαπάνης του κράτους για τον δημόσιο τομέα, αλλά το πως διαρθρώνεται αυτή εσωτερικά. Το αποκαλυπτικό είναι πως περίπου το 80% της κρατικής χρηματοδότησης προς τον δημόσιο τομέα πήγαίνει για ανελαστικές δαπάνες, δηλαδή μισθούς, ενώ ελάχιστο είναι εκείνο το ποσοστό που πηγαίνει στην επένδυση.